Yeni evlenen çiftlerde korunma oldukça önemli bir konudur. Bu dönemde çiftin cinsel yaşamı sık olduğu için korunma yöntemi de koruyuculuğu yüksek, etkin bir yöntem olması gereklidir. Bu dönemde her korunma yöntemi uygun değildir. Örneğin, spiriali yeni evli, çocuk doğurmamış çiftlere önermiyoruz. Gynefix Spiral hariç. Klasik sprialle korunmayı doğum yapmış kadınlara öneriyoruz.
En kolay ve etkin yöntem doğum kontrol haplarıdır. Genç evliler bazen endişeleri sebebiyle bunu tercih etmeyebiliyorlar. Doğum kontrol hapları kilo aldırır, selulite neden olur ve bırakınca hamile kalmayı zorlaştırır gibi yanlış inançlara sahiptirler. Sinirlilik ve mide bulantısı yapıyor gibi...
Aslında ilk olarak yeni evli çiftlerin en çok tercih ettikleri korunma yöntemi doğum kontrol haplarıdır. Evlilik hayatına adapte olunca, cinsel yaşama uyumlanınca kadar ve eşlerin birbirini cinsel açıdan tanıyıncaya kadar gereken sürede kullanılabilecek en uygun yöntemdir. 3-6 ay arası kullanılabilir. Daha sonra hekimlerine danışarak başka bir yönteme geçilebilir.
Çift yönlü gebelikten korunma yönteminde takvim metodu ve prezervatif bir arada kullanılabilir. Düzenli adet gören kadınlarda bu yöntem uzun süre boyunca ve yan etki olmadan kullanılabilir.
Yumurtlama günlerinde ya ilişkiye girilmez ya da prezervatif kullanılabilir. Son zamanlarda kol içine uygulanan implant çiftler tarafından merak edilen diğer bir yöntemdir. Yan etkisi yok denecek kadar azdır. Fakat adet görmemeye neden olduğu için bazı kadınlar bu konuyu önemsedikleri için tercih etmezler. Ayrıca spermisit jeller, fitiller de korunma yöntemi olarak kullanılabilir.
Gebelikten korunma yöntemleri 5 gruba ayrılır.
Geri çekilme yöntemi: Hamilelik riski yüksektir. Özellikle kadının yumurtlama döneminde ise çoğu zaman gebelik oluşur. Geri çekilme çok sık tercih edilen bir yöntemdir. Ancak güvenilirliği düşüktür. Gebelikten koruma oranı sadece %50- 60 kadardır.
Takvim Yöntemi: Kadınlarda yumurtlama dönemi tespit edilerek yapılan korunma yöntemidir. Adet döngüleri düzenli olan kadınlarda makuldür. Yaklaşan yumurtlama zamanı tahmini yapılabilir. Koruma etkinliği %75 civarındadır.
Erkelerde;
En sağlıklı yöntem bireysel ve kişiye özeldir. Kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Kadının ve erkeğin yaşı, genel sağlık ve jinekolojik durumu, adet düzeni ve kanama miktarı, ilişki sıklığı gibi sebeplere göre belirlenir. Hangi yöntemin size uygun, buna kadın doğum uzmana muayene olarak ortak bir karar ile verebilirsiniz.
Eski medeniyetlerde doğum kontrolü için birçok farklı yöntem kullanılmıştır. Antik Mısır’da spermleri öldürmek veya vajinadan rahime geçişini önlemek için rahim ağzına bir tür fitil (pesser) yerleştirirlerdi. Kahun Papirüsü’nde rahim içi doğum kontrol yöntemleri de anlatılmıştır. Önerilen malzemeler akasya sakızı, ekşimiş süt, timsah gübresi bitki lifleriyle karıştırılmış sodyum bikarbonattır. Bunlar rahim ağzına yerleştirilirdi.
Antik Yunanlılar, hamileliğin kadın ve erkeğin birleşmesi sonucu oluştuğunun farkına varan ilk millet olduğu söylenir. Yarpuz bitkisi, sedef çiçeği, yabani havuç tohumu gibi bitkileri doğum kontrolü amacıyla kullanmışlardır. Ayrıca tuhaf bir şekilde muskalar yazmışlar, ay ışığında sekten kaçınmak gibi yöntemler de uygulamışlardır.
Antik Çin’de hamileliği önlemek için kadınlar sıcak cıva içiyorlardı. Kadınlar bariyer yöntemi olarak da yağlanmış bambu kağıt diskler kullanmışlardır.
Ortaçağ’da doğum kontrol yöntemi olarak geri çekilme, vajina içine bazı maddelerin ve bitkisel karışımların sürülmesi ve yerleştirilmesi, muska ve büyüler kullanılmıştır.
Yeni Çağ ve Rönesans döneminde doğum kontrol yöntemlerine ilişkin en kayda değer ve gelişme bilinen ilk kondomun bulunmasıdır. 1500’lü yılların Orta Çağ Avrupa’sında enfeksiyon riskini önemseyen soyluların kaliteli ketenlerde üretilen dekoratif desenli kondomlar kullandıkları görülmüştür.
Bazı bitki çayları rahimde kasılmaya, kanamaya yol açabilir. Bitkilerin bu özelliklerinden geçmişte faydalanılarak doğum kontrolünde kullanılmıştır. Cinsel ilişki sonrası hibiskus çayı içilmesi gebelik riskini azaltır. Aynı şekilde adaçayı, meyan kökü, ökse otu, pelin otu rahimde kasılmaya yol açarak kanama yapabilirler.
Çok miktarlarda maydanoz tüketilmesi rahimde kasılmalara neden olabilir. Bu yöntemlerin güvenilirliği, etkinliği hakkında bilimsel olarak yeterli bilgi ve kanıt elimizde yoktur. O nedenle doğum kontrol yöntemi olarak biz hekimler önermiyoruz.
Kadınlara özel kauçuk ve lateksten üretilen ve rahim ağzına yerleştirilen doğum kontrol aracıdır. Diyafram, hormon ilaçları kullanmak istemeyeler için kolay ve tekrar kullanılabilme özelliği nedeniyle özellikle tercih edilir. Diyafram vajinal bariyer etkisiyle semen içindeki spermlerin rahime ve yumurtaya ulaşmasını engeller.
Doğru kullanımda koruma etkinliği %94 dür. Diyafram kullanmadan önce, uygun boyut belirlenmeli ve ilk kullanacaklar için uygulamalı olarak gösterilmelidir. Cinsel ilişkiden 6 saat öncesinde yerleştirilebilir. İlişkiden 8-24 saat sonra çıkarabilirsiniz.
Her kadının adet döngüsü farklıdır. Normalde 21-35 günde bir adet döngüsü olabilir. 28 günde bir adet olan bir kadında yaklaşık yumurtlama zamanı adet ortasında 13.-14. günlerdedir.
Kadınlarda erken ve geç yumurtlama olabilir. Yumurtlama evresinde kadının vücut ısısı 0.5-1 derce arası artar ve vajinal akıntı daha şeffaf ve miktar olarak fazla ve uzayan sümüksü bir hal alabilir. Adet döngüsü düzenli olan kadınlarda yaklaşık yumurtlama zamanı tahmin edilebilir. Adetten hemen sonraki 2-4 gün ve adetten hemen önceki günler gebelik ihtimalinin en az olduğu güvenli günlerdir.
Doğum kontrol ilaçlarını unutan ve diğer yöntemleri istemeyen veya kullanamayanlar için alternatif bir yöntemdir. Uygulanması kolaydır ve uzun süreli korunma elde edilir.
İçindeki östrojen ve progesteron hormonları yumurtlamayı engeller, serviksteki tıkacı yoğunlaştırır spermlerin geçişini engeller. Doğum kontrol iğnelerinin koruyuculuk oranı %99.2 ve gebelik olasılığı %1’in altındadır.
Doğum kontrol iğneleri aylık veya 3 aylık olarak ikiye ayrılır. Aylık iğneler progesteron ve östrojen içerirken, 3 aylık iğneler sadece progesteron içerirler. Bu iğneler adet döneminin ilk 5 günü içinde kas içine yapılır. Bu iğneler yan etki olarak adet düzensizliği, uzun süre adet görememeye neden olabilir.
Derialtına uygulanan implantlar içeriğindeki hormonların günlük düzenli salınımı ile yumurtlamayı engeller. 3 yıl süre gebeliğe karşı korunma sağlarlar.
İçinde progesteron hormonu vardır bu da rahim ağzında sıvıyı yoğunlaştırır, semen içindeki spermin yukarı çıkmasını ve geçişini önler. Ayrıca rahim içinde yumurtanın tutunmasını sağlayan rahim iç duvarında incelmeye neden olur. İmplant yöntemi gebelikten %99.9 koruma sağlar. İmplant adet döneminde kolun üst iç kısmına küçük bir işlem ile yerleştirilir.
Aynı kan almak gibidir. Bu işlem ancak hekim kontrolünde uygulanması gerekir. İmplant uygulama sonrası adet düzensizliği veya adet azalması geç görme gibi yan etkileri vardır. Bu aynı zamanda etkin korunma sağladığınız bir göstergesidir.
Doğum kontrol hapları yumurtlamayı engelleyerek gebeliği önler. Doğum kontrol yöntemlerinden en çok tercih edilen yöntemlerden biridir.
Haplar düzenli kullanılırsa gebelikten korunmada %99 etkilidir. Bazı kadınlarda doğum kontrol haplarını kullanmaya başlayınca hafif kanama, baş ağrısı, göğüslerde hassasiyet olabilir, ilk hafta normal olan bu şikayetler zamanla azalacaktır.
Doğum kontrol ilaçlarını her kadının kullanması doğru değildir. Mutlaka hekim önerisiyle ve kontrolünde kullanılmalıdır.
- Keşke bu kadar ertelemeseydik.
- Labioplasti ameliyatımı da sizde olmaya karar vermiştim.
- Okuyacak olan tüm bayanlara ışık ve cesaret olacak.
YorumlarSevgili Azer hocam, öncelikle iyiki varsınız iyi ki sizi tanımışım hayatımızda 12 yıl boyunca kaygılarımız oldu. Daha sonra sosyal medya üzerinden sizin paylaşımlarınızı takip etmeye başlad{...}
04.02.2024Muhterem Doktorum Azer HanımSizinle tanıştığım ve hekimim olduğunuz için çok mutluyum. İlk jinekolojik muayenemi sizde oldum. Tüm gerginliğimi ve tedirginliğimi kendinden emin duruşunuz ve {...}
08.01.2024Sevgili doktorum Azer Hanım, Biliyorum ki bu mektubum okuyacak olan tüm bayanlara ışık ve cesaret olacak. Yaşamış olduğum 3 normal doğum ve 1 kürtajdan ötürü vajinal genişleme ile oluşan {...}
01.12.2023