Çatı darlığı, doğum kanalının bebeğin geçmesine izin vermeyecek şekilde dar olmasıdır. Bazen çatı darlığı olmasa bile bebek iri ise olduğu ve doğum kanalından geçemeyeceği için çatı darlığından bahsedilebilir.
Doğum esnasında önce rahim ağzını güçlü bir kapı gibi tutan rahim boynu açılır sonra bebek doğum kanalına girip çıkış yönüne doğru ilerlemeye başlar. Rahim ağzının açılma süresi uzun ve değişken olsa da, bebeğin doğum kanalına girmesinden doğuma kadar süren ikinci dönem ilk doğumlarda ortalama 50 dakika, daha önce vajinal doğum yapanlarda ise 20 dakika kadar sürer. Bu yolculukta bebek pasif konumdadır. İten kuvvetin etkisi ile önündeki yolun şekline uygun dönüşler yaparak doğar.
(TÜİK) verilerine göre, 2010 yılı itibariyle Türkiye’de kadınların boy ortalaması 161.4 cm.
Hamilelik ve boy ilişkisini incelerken ortalamanın 10 cm altında kalan kadınlara kısa boylu (152 cm ve altı) ortalamanın 10 cm üzerinde olan kadınları da uzun boylu (172 cm ve üzeri) olarak kabul edeceğiz.
Uzun boylu kadınlarda leğen kemiğinin yapısı ve doğum kanalları normal doğum için genellikle ideal kabul edilir. Gebelik ve kendisiyle ilgili sağlık problemi yoksa sezaryen doğuma gerek duyulmayabilir. Fakat uzun boylu kadınların kısa boylu kadınlara göre karınları daha az gözükmesi normaldir. Çünkü uzun boylu kadınların karın iç boşluğu kısa boylu kadınlara göre daha geniştir.
Uzun boylu kadınların aksine kadının boyunun kısa olması annenin çatı darlığı olması ihtimali yüksek olduğu için sezaryenle doğum yapması gerekebilir. Fakat kesin sonuç ve karar doğuma bir kaç hafta kala verilir.
Hamilelik ve erken doğum riski, kısa boylu hamilelerde daha fazladır. Gebelikleri özenle izlenmelidir.
Doğum kanalı denilen vajinal yol ve leğen kemiğinin girişi ile çıkışı arasında uzanır. Kemik yapısının şekline göre genişleyen ve daralan bölümleri vardır. Uzunluğu ve en dar yeri 10 cm kadardır.
Anatomik detaylara girilmezse bu kanal kabaca vajinaymış gibi görülebilir. Ancak kanalda esas direnci sağlayan leğen kemiği olarak bilinen pelvis kemiğidir. Hormonal etkilerle bağ dokusu gevşeyip, pelvisi bir miktar genişletse de çok dar bir kemik yapısının varlığında bebeğin buradan geçmesi zor olabilir hatta bazen normal doğum mümkün olmayabilir.
Kadın pelvisi erkeğe göre daha geniştir. Ancak bazı kadınlarda pelvis yapısı erkek tipinde yani dar olabilir. Bunlara “android pelvis” adı verilir. Bu durumda vajinal doğum zor olur. Böyle bir pelvis yapısı doğumdan önce muayene ile anlaşılabilir. Hatta geçmişte bu amaçla “pelvimetri” adı verilen özel aletler kullanılmış; ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans gibi tanı yöntemlerine başvurulmuştur.
Günümüzde ise bunlar kullanılmamakta, elle yapılan ve vajinal tuşe adı verilen muayene yöntemi ciddi bir anormallik görülmüyorsa vajinal doğum önerilmektedir. Bu durumda doğum dikkatle takip edilmeli, anormal seyrederse sezaryen ile doğum gerçekleştirilmelidir.
Çatı muayenesi gebeliğin son haftalarında (37. haftadan sonra) annenin pelvis kemiklerinin: çatı kemiklerinin ve doğum yolunun değerlendirilmesi için yapılır, vajinal yolla yapılır. Bu muayeneye halk arasında alttan muayene denir.
Doğum yaklaşmadan önce, normal doğumun gerçekleşebilme ihtimaline bakılır. Doğumunu sezaryen ile yapacağı kesin olan bir gebenin çatı muayenesi yapılmasına gerek yoktur.
Çatı muayenesi normal jinekolojik muayene masasında, jinekolojik muayene pozisyonunda yapılır. Doktor veya ebe iki parmağı ile çatı kemiklerinin durumunu değerlendirir. Bebeğin kilosunu, doğum yolunun darlığını-genişliği ile kıyaslayarak normal doğum mümkün olabilir mi diye değerlendirir. Çatı muayenesinde rahim ağzı kapalı olduğu için bebeğin kafasına ve diğer bölgelere dokunulamaz.
Eğer pelvik muayenede çatı darlığı (pelvik darlık) olduğuna yani doğum yolunun normal doğuma imkan vermeyecek derecede dar olduğuna karar verilirse, normal doğum hiç denenmeden sezaryen ameliyatı planlanabilir.
Yani çatı muayenesi her zaman kesin bir şekilde doğum şeklini kesin belirlemeyebilir. Şüphede kalınan durumlarda normal doğum denenir ve doğumun ilerlemesi takip edilir. Aralıklı yapılan muayeneler ile daha süreçte net karar verilebilir.
Doğum sırasında vajinal muayene ile hem rahim ağzının açılma seviyesi hem de bebeğin kafasının pozisyonu ilerlemesi vb. değerlendirilebilir. Bu nedenle doğum esnasında yapılan çatı muayenesi bizlere daha net bilgi verir.
Çatı darlığı tek belirleyici değildir. Bebekle önceden normal görülen bir çatı arasında da uyumsuzluk olabilir. Günümüzde tahmini doğum ağırlığı 4,5 kilonun üstünde olan bebeklerin vajinal yolla doğurtulmasını tavsiye etmeyiz. Omuz takılması adı verilen komplikasyonla karşılaşma riski vardır.
Her şey normal göründüğü halde doğum eylemi uzayabilir. Bu durum genellikle bebeğin doğum kanalından geçmesini kolaylaştıran dönüşlerin gerçekleşmemesi nedeniyle olur. Örneğin bebeğin başı normalde öne eğik, çenesi göğsüne değecek şekildedir. Arkaya doğru olması başın doğum kanalındaki darlıklara uyum sağlamasını engeller, doğum çok uzar.
Doğumun uzamasının nedeni ne olursa olsun takipte 2 ana kriter vardır. Bunlardan birisi bebeğin doğum eyleminin stresini kaldırabiliyor olması yani kalp atışlarının düzenli olması diğeri ise doğumun ilerlemeye devam etmesidir.
Ancak doğumdan önce gebeliğin son haftalarında yapılan çatı muayenesi de ön fikir vermesi açısından yaralı olabilir. Normal doğum yapamayacak hastaların, normal doğum ağrısı çekmeden fark edilmesi için gereklidir.
Çatı muayenesi korktuğunuz kadar ağrılı bir muayene değildir. Hamileliğin son haftalarında vajina dokusunda esnediği için gebe olmayan kadınlara göre daha rahat bir şekilde vajinal muayene olabilirsiniz. Kanama genellikle hiç olmaz, bazen lekelenme, az miktarda pembe, kırmızı kanama olabilir. Kanama olsa çatı muayenesinin bir zararı veya riski olduğu anlamına gelmez, aksine faydası vardır.
Vajinal doğumu etkileyen 3 önemli bileşen rahim kasılmalarının ve anne ıkınmalarının yeterliliği, çatı olarak da anılan doğum kanalının genişliği ve yapısı, bebeğin boyutu ve duruşudur. Bunlardan bir tanesinin anormalliği vajinal doğumu güçleştirir ve hatta bazen engelleyebilir.
Gerçek doğum ağrıları her 3 dakikada bir gelip 1,5 dakika kadar sürer. Rahim ağzının tam olarak açılma süreci, çatı genişliği ve bebek büyüklüğünden bağımsızdır. Rahim ağzı tamamen açıldıktan sonra bebek rahmi terk edip doğum kanalına girer. Bu dönemde bebeğin yolcuğunu rahim kasılmaları ile birlikte annenin ıkınmaları sağlar. Yolcuğun nasıl geçeceği iten güçlerle birlikte bebeğin büyüklüğü ve doğum kanalının genişliğine bağlıdır.
- Keşke bu kadar ertelemeseydik.
- Labioplasti ameliyatımı da sizde olmaya karar vermiştim.
- Okuyacak olan tüm bayanlara ışık ve cesaret olacak.
YorumlarSevgili Azer hocam, öncelikle iyiki varsınız iyi ki sizi tanımışım hayatımızda 12 yıl boyunca kaygılarımız oldu. Daha sonra sosyal medya üzerinden sizin paylaşımlarınızı takip etmeye başlad{...}
04.02.2024Muhterem Doktorum Azer HanımSizinle tanıştığım ve hekimim olduğunuz için çok mutluyum. İlk jinekolojik muayenemi sizde oldum. Tüm gerginliğimi ve tedirginliğimi kendinden emin duruşunuz ve {...}
08.01.2024Sevgili doktorum Azer Hanım, Biliyorum ki bu mektubum okuyacak olan tüm bayanlara ışık ve cesaret olacak. Yaşamış olduğum 3 normal doğum ve 1 kürtajdan ötürü vajinal genişleme ile oluşan {...}
01.12.2023